Η πιο πιθανή αιτία της καταστροφικής πυρόσφαιρας (και της φωτιάς που επακολούθησε) που σημειώθηκε στο τραγικό δυστύχημα/έγκλημα των Τεμπών φαίνεται να είναι η πρόκληση ηλεκτρικού τόξου υψηλής τάσης 25 kV (από τους αγωγούς υψηλής τάσης που ηλεκτροδοτούσαν το συρμό), όπως αυτό που έχει δημιουργηθεί και στο παρελθόν σε δίκτυα ηλεκτροκίνησης των σιδηροδρόμων (βλ βίντεο). Ένα τέτοιο τόξο έχει αρκετή ενέργεια ώστε να προκαλέσει θερμική αποδόμηση (thermal decomposition) στα μονωτικά έλαια των μετασχηματιστών που χρησιμοποιούνται ευρέως στα συστήματα ηλεκτροκίνησης των συρμών.

Κατά τη θερμική αποδόμηση αυτών των ελαίων, παράγονται εύφλεκτα αέρια (διαλυμένα εντός των ελαίων ψύξης/μόνωσης) όπως:

• Υδρογόνο (H₂)
• Υδρογονάνθρακες, όπως:
  • Μεθάνιο (CH₄) – κορεσμένος υδρογονάνθρακας
  • Ακετυλένιο (C₂H₂) – ακόρεστος υδρογονάνθρακας (αλκίνιο)

Αυτά τα αέρια είναι ιδιαίτερα εύφλεκτα και μπορούν εύκολα να σχηματίσουν εκρηκτικό μείγμα με τον αέρα, ειδικά όταν υπάρχουν σε υψηλές συγκεντρώσεις σε περιορισμένο χώρο. Η παρουσία ηλεκτρικού τόξου προσέφερε την αρχική πηγή ανάφλεξης η οποία σε συνδυασμό με τη διάρρηξη των μετασχηματιστών (λόγω της σύγκρουσης και της εσωτερικής πίεσης που προκάλεσε το ηλεκτρικό τόξο εντός του μετασχηματιστή), οδήγησε σε ταχεία διασπορά των ελαίων σιλικόνης με μορφή νέφους και σταγονιδιών καθώς και ανάφλεξη των (διαλυμένων εντός των ελαίων) ως άνω αερίων (υδρογόνο+υδρογονάνθρακες), δημιουργώντας την καταστροφική πυρόσφαιρα που κατέληξε σε φωτιά διαρκείας (που δεν έσβηνε με νερό χαρακτηριστικό της καύσης των ελαίων μετασχηματιστή). Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό και από άλλα βιομηχανικά ή στρατιωτικά περιστατικά, όπου συνδυασμός εύφλεκτων αερίων και πηγών ανάφλεξης οδήγησε σε ακραία θερμικά συμβάντα.

Φυσικά δεν μπορεί να αποκλειστεί η ύπαρξη μικροποσοτήτων άλλων εύφλεκτων υλικών στον χώρο της σύγκρουσης (νομίμως η παρανόμως) ακόμη και των υλικών που αναφέρονται σε διάφορες αναλύσεις στα ΜΜΕ που κάηκαν και δεν είναι ανιχνεύσιμα στις αρχικές ποσότητες, ωστόσο δεν είναι απαραίτητα για την εξήγηση της γένεσης της πυρόσφαιρας και δεν έπαιξαν κεντρικό ρόλο στο φαινόμενο. Η φωτιά προφανώς συντηρήθηκε στη συνέχεια όχι μόνο από τα έλαια του μετασχηματιστή αλλά και από τα λοιπά καύσιμα υλικά του συρμού, επιτείνοντας το φαινόμενο. Το τραγικό αποτέλεσμα ήταν ότι αρκετοί συνάνθρωποι μας κάηκαν από τη φωτιά (πυρόσφαιρα κλπ όπως αναλύθηκε) που όμως προκλήθηκε από τη σύγκρουση (δεν θα είχε υπάρξει πυρόσφαιρα αλλιώς) άρα το υλικό και ο μηχανισμός της πυρόσφαιρας είναι δευτερεύουσας σημασίας στο έγκλημα της σύγκρουσης που αποτελεί την κύρια αιτία της τραγωδίας.  Όμως αν δεν εντοπιστούν και δεν εξαλειφθούν άμεσα τα πραγματικά αίτια που οδήγησαν στη δημιουργία της πυρόσφαιρας (και της φωτιάς που προέκυψε), είναι πιθανό το φαινόμενο να επαναληφθεί αλλά τότε οι ευθύνες θα είναι πολύ μεγαλύτερες.

Καθηγητής Δρ. Θεόδωρος Λιόλιος
Διευθυντής Τομέα Φυσικών Επιστημών Στρατιωτικής Σχολής Ευελπίδων

(Αναδημοσιεύεται ελεύθερα με αναφορά στην πηγή. Ισχύει η αποποίηση ευθυνών του www.EKEO.gr , η παρούσα ανάλυση μπορεί να έχει σφάλματα και ανακρίβειες και εκφράζει συνοπτικά την επιστημονική άποψη το γράφοντος που μπορεί να αλλάξει αν υπάρξουν νέα δεδομένα και πρόσβαση στη δικογραφία

Το άρθρο δημοσιεύτηκε Τετάρτη, Μάρτιος 26th, 2025 στις 01:12 στην κατηγορία ΕΘΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ. Μπορείς να παρακολουθείς τα σχόλια χρησιμοποιώντας το RSS 2.0 feed. Τα σχόλια είναι κλειστά, αλλά μπορείς να αφήσεις ένα trackback από το site σου.