Ένα πυρηνικό όπλο αποτελείται από το πυρηνικό εκρηκτικό που είναι τα σχάσιμα υλικά (Ουράνιο, Πλουτώνιο, Τρίτιο, Δευτέριο) και το χημικό εκρηκτικό το οποίο χρησιμοποιείται για να αυξήσει την πυκνότητα του σχάσιμου υλικού δημιουργώντας έτσι εγκαίρως συνθήκες υπερκρισιμότητας.

Όπως αντιλαμβανόμαστε τα δύο αυτά υλικά ενέχουν τον κίνδυνο ενός ατυχήματος όπως άλλωστε κάθε εκρηκτική συσκευή. Το ατύχημα αυτό μπορεί να συμβεί είτε κατά την διάρκεια της αποθήκευσης (για παράδειγμα πρόκληση πυρκαγιάς στην αποθήκη), είτε κατά την διάρκεια της μεταφοράς του, είτε ακόμη και κατά την διάρκεια των ασκήσεων καθώς το πυρηνικό όπλο μεταφέρεται με αεροπλάνα η πυραύλους.

Η αλήθεια είναι ότι το ίδιο το πυρηνικό υλικό είναι πολύ δύσκολο να πυροδοτηθεί αυθόρμητα διότι ο συνδυασμός των παραγόντων που απαιτείται για να λάβει χώρα πυρηνική έκρηξη είναι εξαιρετικά περίπλοκος. Για παράδειγμα όπως είδαμε πρέπει το πυρηνικό εκρηκτικό να «χτυπηθεί» συμμετρικά και ταυτόχρονα από το ωστικό κύμα του χημικού εκρηκτικού στην διάταξη της ενδόρηξης. Η παραμικρή ανισοτροπία θα σκορπίσει το Πλουτώνιο χωρίς να προκληθεί σχάση. Σύμφωνα με το Αμερικανικό Υπουργείο Άμυνας τα πυρηνικά όπλα των ΗΠΑ κατασκευάζονται έτσι ώστε η πιθανότητα να εκλυθεί ενέργεια πάνω από δύο κιλά ΤΝΤ κατά την ακούσια πυροδότηση του χημικού εκρηκτικού που περιβάλλει το Πλουτώνιο είναι μία στο εκατομμύριο. Ομολογουμένως από το πλήθος των ατυχημάτων πυρηνικών όπλων που έχουν καταγραφεί σε κανένα δεν αναφέρεται το πυρηνικό υλικό ως αίτιο του ατυχήματος.

Δυστυχώς όμως ακόμη και αν δεχτούμε ότι η τεχνολογία των πυρηνικών όπλων είναι επαρκής ώστε να αποφύγουμε παντελώς τον κίνδυνο από ατυχήματα κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει την περίπτωση όπου ένας ψυχωτικός θα βρει πρόσβαση στα όπλα αυτά και θα τα πυροδοτήσει κατά βούληση. Κατά συνέπεια οι μηχανισμοί ασφαλείας πρέπει να είναι τέτοιας μορφής ώστε όχι μόνο να ελαχιστοποιούν τις επιπτώσεις ενός ατυχήματος αλλά να αποτρέπουν την δολιοφθορά και την μη εξουσιοδοτημένη χρήση. Οι πληροφορίες που ακολουθούν μας δίνουν την αίσθηση των δρακόντειων προφυλάξεων που λαμβάνονται.
Συστήματα ασφαλείας πυρηνικών όπλων

Τα συστήματα ασφαλείας που χρησιμοποιούν οι πυρηνικές δυνάμεις στα πυρηνικά τους όπλα είναι φυσικά απόρρητα. Το αμερικανικό υπουργείο άμυνας όμως δίνει αρκετά στοιχεία στη δημοσιότητα τα οποία παρατίθενται εδώ μαζί με τις πηγές τους.

Εξ’ αιτίας της ιδιαίτερα μεγάλης καταστροφικότητας των πυρηνικών όπλων ο σχεδιασμός τους γίνεται με τέτοιο τρόπο ώστε να ελαττωθεί ο κίνδυνος ενός ατυχήματος. Ειδικότερα, μέριμνα λαμβάνεται ώστε το πυρηνικό όπλο να μην λειτουργήσει στα χέρια τρομοκρατών ή εχθρικών δυνάμεων. Το ραδιοτοξικό υλικό του όμως (Πλουτώνιο-Ουράνιο-Τρίτιο-Δευτέριο) μπορεί να μολύνει μεγάλες εκτάσεις ακόμη και αν δεν επιτευχθεί πυρηνική έκρηξη, αφού το χημικό εκρηκτικό που περιβάλλει το σχάσιμο θύλακα μπορεί διασκορπιστεί στη γύρω περιοχή.

Αφού τα χημικά εκρηκτικά μπορούν να πυροδοτηθούν με μια ηλεκτρική διέγερση, αρχικά λαμβάνεται μέριμνα ώστε να δημιουργηθεί μια ζώνη αποκλεισμού γύρω από αυτά. Έτσι η ταυτόχρονη πυροδότηση των χημικών εκρηκτικών που απαιτείται για μια πυρηνική εκρηξη αποκλείεται. Η ζώνη αποκλεισμού αποκλείει κάθε μορφή ηλεκτρικής ενέργειας από την βασική διάταξη των όπλων.

Η επαφή χημικού εκρηκτικού και του εξωτερικού της ζώνης αποκλεισμού διατηρείται με έναν μηχανισμό που ονομάζεται ισχυρός δεσμός. Ο μηχανισμός αυτός απομονώνει τη βασική διάταξη μέχρι να οπλιστεί το όπλο οπότε και παρέχει το κανάλι επικοινωνίας της ζώνης αποκλεισμού με το χρήστη.

Ασφαλώς ένα ατύχημα (πυρκαγιά, πτώση και συντριβή του όπλου, κεραυνός, σεισμός κλπ.) μπορεί να καταστρέψει την ζώνη αποκλεισμού και τον ισχυρό δεσμό. Αυτό λαμβάνεται υπ’όψιν και για το λόγο αυτό παρεμβάλλεται μεταξύ της βασικής διάταξης και της ζώνης αποκλεισμού ένας ή περισσότεροι ασθενείς δεσμοί οι οποίοι ουσιαστικά είναι μηχανισμοί που θα προκαλέσουν ασύμμετρες μη ταυτόχρονες μικροεκρήξεις του χημικού εκρηκτικού αποτρέποντας έτσι μια πυρηνική έκρηξη σε περίπτωση καταστροφής της ζώνης αποκλεισμού.

Η μέθοδος που χρησιμοποιείται για την αποτροπή ανεπιθύμητης χρήσης ενός πυρηνικού όπλου (τρομοκράτες, εχθρούς κλπ.) είναι η μέθοδος του συνδυασμού ενεργοποίησης. Μέχρι το 1960 οι συνδυασμοί ήταν συμβατικοί (χρηματοκιβωτίου). Από το 1960 χρησιμοποιούνται συστήματα υψηλής τεχνολογίας ψηφιακών συνδυασμών που λέγονται PAL. Οι κώδικες αυτοί των PAL πάνε πάντα κατά ζεύγη σύμφωνα με την αρχή των δύο ατόμων (TMR)

Συνεπώς για να οπλιστεί το πυρηνικό όπλο χρειάζεται η ταυτόχρονη εισαγωγή δύο συνδυασμών από δύο υπεύθυνους ανώτερους αξιωματικούς. Οι κώδικες αυτοί αλλάζουν συνεχώς και έχουν πια εξελιχθεί σε διάφορα στάδια και επίπεδα τεχνολογίας που έχουν κωδικούς A,B,C,D,E,F.

Μετά την πληκτρολόγηση των PAL το όπλο οπλίζεται και μπορεί να χρησιμοποιηθεί. Το σύστημα των PAL χρησιμοποιεί φίλτρο αναγνώρισης σημάτων που αποκόπτει κάθε άλλο σήμα εκτός από αυτό που προκαλεί η εξωτερική συσκευή του οπλισμού (USR). Μετά τον οπλισμό ενεργοποιούνται οι συσκευές ανίχνευσης περιβάλλοντος (ESD) οι οποίες ελέγχουν τα χαρακτηριστικά του περιβάλλοντος όπου βρίσκεται η πυρηνική κεφαλή. Δηλαδή η μνήμη  των ESD αναμένει να αναγνωρίσει τις εξής συνθήκες και παραμέτρους:

• Χρόνος πτώσης
• Επιτάχυνση βαρύτητας
• Αντίσταση του αέρα
• Μεταβολή πίεσης και θερμοκρασίας αέρα

Όλες αυτές οι συνθήκες πρέπει να εντοπιστούν με την αναμενόμενη αλληλουχία που υπάρχει στη μνήμη του όπλου αλλιώς η πυροδότηση ακυρώνεται.

Άλλα συστήματα ασφαλείας των μοντέρνων πυρηνικών όπλων είναι:

α) Θύλακες πυρασφάλειας (FRP) οι οποίοι παγιδεύουν το λιωμένο σχάσιμο υλικό σε περίπτωση πυρκαγιάς μέσα στο κέλυφος ανάκλασης νετρονίων που αποτελείται από Βηρύλλιο (Be) (θερμοκρασία τήξης 1300 ^οC)

β) Χημικά εκρηκτικά χαμηλής ευαισθησίας (IHE) τα οποία αντικατέστησαν τα συμβατικά εκρηκτικά (ΗΕ) μετά τα δύο ατυχήματα το 1966 και 1968 στο Palomares και στη Greenland. Τα ΙΗΕ δεν αναφλέγονται από μηχανικές πιέσεις και απλούς σπινθήρες.

γ) Κλωβοί μόνωσης (IC) οι οποίοι χρησιμοποιούνται για διαχειρισμό των διαφόρων τμημάτων της βασικής διάταξης ώστε να μην μεταδίδονται εύκολα οι κραδασμοί και η φωτιά.

δ) Περιορισμένος αριθμός εισαγωγής κωδικών (LCR) που σημαίνει εμπλοκή των PALS σε λάθος κωδικούς. Σε περίπτωση που δοθεί λάθος συνδυασμός στα PALS το πυρηνικό όπλο κλειδώνει και απαιτείται η μεταφορά του στο εργοστάσιο παραγωγής για απεμπλοκή.

ε) Μηχανισμός αυτοκαταστροφής (SDM) Μετά από την επαναλαμβανόμενη εισαγωγή λανθασμένων κωδικών, το όπλο δεν κλειδώνει απλώς αλλά καταστρέφει επίσης βασικά τμήματά του. Στα μοντέρνα όπλα το SDM χρησιμοποιεί μη-εκρηκτικά συστήματα (NEDS). Τα συστήματα αυτά μπορούν να ενεργοποιηθούν και από απόσταση ή κατά τη διάρκεια της πτήσης του πυραύλου μεταφοράς.

Δυστυχώς όμως όπως όλοι γνωρίζουμε όλα τα συστήματα ασφαλείας μπορούν κάτω από ορισμένες συνθήκες να αποτύχουν.  Ακόμη κι αν αποφευχθεί μια πυρηνική έκρηξη, ο κίνδυνος που υπάρχει αφορά την διασπορά του Πλουτωνίου που υπάρχει στην κεφαλή του όπλου στην γύρω περιοχή και την ραδιενεργό μόλυνση η οποία μοιραία θα προκληθεί.

Διαβάστε περισσότερα στο βιβλίο ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΠΥΡΗΝΙΚΩΝ ΟΠΛΩΝ του Δρ.Θεοδώρου Λιόλιου

Το άρθρο δημοσιεύτηκε Παρασκευή, Σεπτέμβριος 16th, 2011 στις 00:43 στην κατηγορία ΠΥΡΗΝΙΚΑ ΟΠΛΑ. Μπορείς να παρακολουθείς τα σχόλια χρησιμοποιώντας το RSS 2.0 feed. Σχόλια και pings δεν επιτρέπονται.